MOLLA CUMANIN İSMİ-PÜNHANI KİMDİR?!

Dad, qazılar, Yusif kimi zindanda əgləşmişəm,

Bülbül misal bağ içində əfqanda əgləşmişəm.

Yəqin bilin, mən olmuşam Məcnun kimi didərgin,

Kərəm kimi yanıb-yanıb dumanda əgləşmişəm.

Aşıq poeziyası yarandığı vaxtdan etibarən yeknəsəq və ya monoton olmamış, daim dinamik inkişaf prosesi keçirərək çeşidli şeir şəkillərində və biçimlərdə meydana çıxmaqla daha da zənginləşmiş və yeni-yeni janr keyfiyyətləri qazanmışdır. Bütün bunlar isə yaradıcı-ustad aşıqlarımızın bu istiqamətdəki peşəkar fəaliyyətlərinin, istedad və bacarıqlarının, ekspromt və improvizələrinin nəticəsində baş vermişdir. Azərbaycan aşıq poeziyasının inkişaf və zənginləşməsində xüsusi xidmətlər göstərmiş yaradıcı-ustad sənətkarlarımızdan biri də Molla Cuma (Cuma Salah oğlu Orucov) olmuşdur. Onun 1854/1855 və 1858/1859 kimi müxtəlif təvəllüd tarixləri vardır. Bizim qənaətimizə görə,  ustad sənətkarın ömür yolu 1858/59-1920-ci illər arasını çevrələyir.

Bu günlərdə Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin Gədəbəy rayonu üzrə bölməsi yaradılıb. 2024-cü il noyabr ayının 13-də Gədəbəy Aşıq Məktəbəində baş tutan təsis toplantısında rayonda yaşayıb fəaliyyət göstərən 16 nəfər aşıq və rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri iştirak edib. Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin nümayəndəsi Şahniyar Əliyevin sədrliyi ilə keçən iclasda AAB-nin Gədəbəy bölməsinin sədrliyinə üç nəfər namizəd irəli sürülüb: Əlviz Əsgərov, Zülfüqar Şamilov və Anar Abdullayev. Namizədlərin hər üçü səsə qoyulub və səs çoxluğu ilə Zülfüqar Şamilov AAB-nin Gədəbəy bölməsinin sədri seçilib.

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin “Aşıq sənəti” kafedrasının dosenti, ustad aşıq Altay Məmmədli həm də bədii yaradıcılıqla məşğul olur. Bu günlərdə onun ilk şeirlər kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatla çap olunan “Ürəyində saxla məni” adlı bu kitabı nəşrə hazırlayan, redaktoru və ön sözü müəllifi Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğludur.Kitabda müəllifin müxtəlif mövzularda yazdığı qoşma, gəraylı, divani, təcnis və müxəmməsləri toplanıb.

Babək Məzahir oğlu Şakirli (Şahbazov) Şirvan aşıq mühitinin tanınmış nümayəndələrindəndir. Zəngin repertuara malik oln aşıq Babəkin bu gün həm də  ən yaxşı dastan söyləyicilərindən biri kimi tanınır və zəngin dastan repertuarına malikdir.

Bu günlərdə o, aşıq sənətinin inkişafındakı dəyərli xidmətlərinə görə Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin “Fəxri diplom”u ilə təltif olunub. AAB-nin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı “Fəxri diplom”u təqdim edərək onu təbrik edib, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb.

Son illərdə bir sıra uğurlu nəşrlərə imza atan Azərbaycan Aşıqlar Birliyində ərsəyə gətirilmiş daha bir kitab elmi ictimaiyyətin və geniş oxucu kütləsinin ixtiyarına verilib. Belə ki, elmi məsləhətçisi Azərbaycn Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı olan və üç cilddə nəşri nəzərdə tutulan “Aşıq dastanları”nın 2-ci cildi bu günlərdə nəfis tərtibatla çap olunub. Kitabı hazırlayanlardan biri – Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin katibi, Əməkdar mədəniyyət işçisi, Musa Nəbioğlu bildirib ki, bu cildə on bir dastan – “Yetim Aydın”, “Əsli və Kərəm”, “Qul Mahmud və Nigar xanım”, “Məsum və Diləfruz”, “Alı xan və Pəri”, “Məhəmməd və Güləndam”, “Nəcəf və Pərizad”, “Şahzadə Əbülfəz”, “Səyyad və Səadət”, “Abdulla və Cahan”, eləcə də “Aşıq Hüseyn və Reyhan xanım” dastanları daxildir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu dastanlar M.Qasımlının aparıcılığı ilə hər həftə “Mədəniyyət” kanalında AzTV və Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin birgə layihəsi kimi efirə gedən “Saz-söz məclisi” verilişində geniş ictimaiyyətə təqdim olunub, sonra isə aşıqların dilindən yazıya alınaraq bu nəşrə daxil edilib. Birinci cilddə olduğu kimi, bu cildin hazırlanmasında da əsas məqsəd aşıq dastanlarının çağdaş aşıqların repertuarında geniş yer tutmasına çalışmaq, dastanlarımıza yeni həyat, yeni nəfəs gətirməkdir. 

2024-cü il oktyabrın 21-də İsmayıllı rayon Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzində Əməkdar mədəniyyət işçisi, ustad aşıq Yanvar Bədəlovun xatirəsinə həsr olunmuş “Dastan axşamı” adlı tədbir keçirilib.

Son illərdə aşıqların dastan repertuarının zənginləşməsinə xüsusi diqqət yetirən, çağdaş aşıqlarımızın ifasında dastanlarımıza bir növ ikinci həyat bəxş Azərbaycan Aşıqlar Birliyində daha bir dastan üzərində iş yekunlaşmaq üzrədir. Bu dəfə Şirvan aşıq mühitinin görkəmli nümayəndəsi, Şirvan aşıqlarının babası sayılan Mirzə Bilaldan bəhs edən dastan bu mühitin istedadlı gənc nümayəndələri olan Qəlbinur İbrahimli və Elnur Babayevin təqdimatında saz-sözsevərlərə təqdim olunacaq.